Sarim Faction
Sarim Partisi Tarihi
![[Resim: 82622750.png]](http://img35.imageshack.us/img35/4276/82622750.png)
Baslangiç
Felsefi soya dayanan Sarim bilim kökenli Gil Jae (1353-1419) ve Kwon Geun (1352-1409)'un okudugu bir neo-Konfüçyüs okuludur, Goryeo bilginleri olan Kim Yi Saek ve Jeong Mong-ju, Jeong Do-jeon tarafindan incelenmektedir. Goryeo hanedaninin düsüsünden sonra geri çekildi ve Kral Taejong'un istegine ragmen yeni Joseon Hanedanligi'na hizmet etmek için evini köyünü reddetti. Gil Jae, Kim Suk-ja ve oglu Kim Jong-Jik dâhil olmak üzere Neo-Konfüçyüsçü bilim adamlarinin yeni nesil yetistirmesi üzerinde yogunlasti.
Kral Seongjong Joseon'un dokuzuncu krali oldugunda, Sarim alimleri denen Kim Jong-Jik ve havarilerini siyasi büyümelerini desteklemek için saraya davet etti. Onlar öncelikle degismez "hungu" yetkililerine itiraz eden ve yegenini tahttan indiren kral Sejo'yu desteklemek için büyük bir güç toplayan Üç Ofise hizmet verdi.
Hungu Partisi Ile Mücadele
Ana Madde: Koreli Edebiyatçilarin Tasfiyesi
Köklü Hungu Partisi, Sarim Partisi ile bir serin bir kanli çatisma yasadi Yeonsangun, Jungjong ve Myeongjon'un arasinda olmak üzere. Idealist Kim Gueng-pil takipçisi Jo Gwang-jo ile Jungjong'un saltanati sirasinda Joseon'u Neo-Konfüçyüsçü toplum haline dönüstürmek için radikal reformlar yapti, onlar kisa bir dönem bundan zevk aldilar. Bununla birlikte Sarim Partisinin kökeni mesruiyet reddine dayaniyordu, bundan dolayi Joseon Hanedanligi, Hungu saldirilarina karsi savunmasiz oldu, çünkü Kral Sejo basta kral ve bakanlar olmak üzere onlari sorguladi. Sonra Jo Gwang-jo ve diger birçok idam edilenleri gören dört büyük tasfiye Sarim alimleri ile tekrardan seowon adindaki lokal okullarda kendi felsefelerini yaymaya devam ettikleri kirsal köylere geri çekildi. Ideolojik halefi olmadan Hungu Partisi yillar içinde azalirken Sarim Partisi "martydom" araciligiyla kendi kimligini muhafaza etti ve daha önceki nesil ile hükümdar Seonjo döneminde mahkeme politikalarina hakim olmuslardir. Bu sirada, filozoflar Yi Hwang ve Yi I Sarim felsefe ögretisi etrafinda bütünlesmisti, o zamandan beri Sarim Partisi Joseon Hanedanligi'nda siyasi gücünü sürdürdü.
Grup Mücadelesi
Daha sonra Sarim Partisi yerine Hungu Partisi 16. yüzyil sonlarinda baskin siyasi güç olarak ülke çapinda bölünmüs Dogu Partisi (Dong-in) ve Bati Partisi (Seo-in) arasinda meydana geldi. Siyasi bölünmeler daha da yogunlasti Dogu Partisi olarak sabit-hat Kuzey Partisi (Buk-in) arasinda sirayla bölündü, ilimli Güney Partisi (Nam-in) ve Bati Partileri olan Eski Doktrini (Noron) ile Genç Doktrini (Soron) arasinda bölündü. Bu grup bölünmelerinde farkli felsefi okullar ve bölgesel farkliliklar ortaya çikti. Örnegin, Dogu Partisi büyük ölçüde Yeongnam tabanli olmustur ve Kuzeyliler Jo Shik okulu etrafinda bütünlesmisken onun alt grubu Güneylilerden Yi Hwang'in esas takipçileri vardi. Gyeonggi ve Chungcheong tabanli Bati Partisinde ise büyük ölçüde Yi I takipçileri vardi, Seong Hon takipçileri Soron Partisini olustururken Song Siyeol takipçileri Noron Partisi oldu. Bu bölünmeler kraliyet hakkindaki sorular ardina veya gerekli kraliyet davranislari tarafindan siklikla ileri sürüldü. Liderin evinde toplanilmadan sonra gruplar siklikla isimlendirilmistir.
Dogulular ve Batililar
Ana Madde: 1589 Yilinin Ihanet Davasi
Sarim’in Batili ve Dogulu gruplari ilk ayirisinda kusak çatismasinin büyük bir rolü vardir. Kim Hyo-won (김효원) liderligindeki Dogulular çogunlukla Seonjo’nun saltanat döneminde devlet memurlari olan genç nesilden olusurken Batililar Myeongjong’un saltanat devri boyunca politikaya katilan Sarim bilginlerinden olusuyordu ve Dogulular kendilerini dayisi Yoon Won-hyeong’in yolsuzluklarindan bozulan Myeongjong döneminin ölçüsüzlüklerine bulasmamis görüyorlardi.
Batililar sarayin batisinda evi olan Myeongjong’un enistesi Shim Eui-gyeom (심의겸)’in öderligindeydi. Sarim bilginleri kraliyet kurallarina karsi olmalarina ragmen Shim Yi Hwang’in ögrencisiydi ve onun himayesi altindaydi. Ayrica birçok Dogulu Youngnam okulunun ortaklari Yi Hwang ve Jo Shik’in ögrencileriyken çogu Batida Giho okulunun ortaklari Yi I ve Seong Hon’in ögrencileriydi. Batililar geçim kaynagini gelistirmeye ve ülkeyi güçlendirecek olan reformlara agirlik verirken Dogulular da yönetici sinifinin manevi arinmasina ve yolsuzlugun biran evvel sonunun gelmesine agirlik vermislerdi. (Batililar Dogulularin asiri ahlakçi tavirlarini suçlarken Dogulular da Müstahdem Bakanliginda kilit noktasinda bulunan Kim Hyo-won ile kötü niyetli Shim Eui-gyeom’in mukavemetlerinden Batililari sorumlu tuttular.) Batili Jeong Cheol ve Dogulu Yi Bal arasinda baris antlasmasi düzenlemek ve dar görüslüleri saltanattan uzak tutmak için Shim Eui-gyeom ve Kim Hyo-won tarafindan görevlendirilen Yi I gruplar arasi ayriligi engellemeye çalisti. Yi I’in ölümünden sonra Dogulularin issiz kalmalarina neden olan ve üstünlügü elde eden Shim Eui-gyeom ve Jeong Cheol’u itham etmesiyle iki grup arasindaki anlasmazliklar daha da artti.
1589 yilinda Dogulu Jeong Yeo-rip askeri egitimi ele geçirmek ve çalismak için destekçileriyle bir grup olusturmasi nedeniyle ihanetle suçlandi. Her grup tarafindan ayri tutulan tarihsel hesaplarin çelismesi nedeniyle karisikliklar artti. 1589 tarihinde Joseon tarihinin en zalimi Gichuk’un ihanet davasi olarak bilinmesiyle durumun gerçekligi kanitlaniyor. Jeong Yeo-rip grubunun silahli destekçilerinin amaci ve niyeti hakkinda bunun bir karalama mi yoksa bir ihanet mi oldugu konusunda anlasmazliklar hala var. Jeong Yeo-rip’in grubu gizli bir örgüt degildi ve Japon isgalcilere karsi mücadelede yerel yönetime destek olmustu. Buna karsilik, Jeong’un cumhuriyetçiligi sona erdirecek devrimsel fikirlere sahip oldugu da görünür. Dünyanin paylasimli olan bir sey olduguna inandi ve bu nedenle tek bir yönetici olmamaliydi. Sosyal statüde olan birinin her ne olursa olsun katilamayacagi grubu “Büyük Toplumsal Cemiyet” (대동계) olarak adlandirildi ve Honam eyaletine kadar olan bütün bölgelere yayildi. Buna karsin Jeong Yeo-rip tutuklanmasinin hemen ardindan intihar etti ve evinde Dogulularin mektuplari bulundu. Jeong Cheol, ünlü sair ve Batililarin basi, davayi inceleme görevindeydi ve davayi Jeong Yeo-rip’le en ufak bir baglantisi olan Dogululari aklamak için kullandi. Dogulularin hesaplarina göre Jeong Cheol Dogulu grubun lideri Yi Bal’in 80 yasindaki annesine ve 8 yasindaki ogluna iskence etmis. Batililarin hesaplarina göre ise Jeong Cheol, Yi Bal ve Choe Yeong-gyeong’i kahramanca Seonjo’nun gazabindan korumaya çalismis. Sonuçta 1,000 Dogulu öldürüldü veya sürgün edildi. Seonjo’nun Sarim’in gücünü zayiflatmak için bu olayi kullandigina da inanilir.
Kuzeyliler ve Güneyliler
Bu olay Batililarin gücünü ortaya koydu ama veliahtin görevlendirilmesini kapsayan ayak oyunlari nedeniyle uzun sürmedi. Kuzeyliler çogunlukla Jo Shik ve Seo Gyeong-deok’un ögrencileriydiler ve Jeong Yeo-rip’in isyanindan oldukça muzdariptiler, Güneyliler ise çogunlukla Yi Hwang’in ögrencileriydi ve bu durumdan çok etkilenmediler.
Yu Seong-ryong’un önderligindeki Güneyliler 1592 Japon Istilasindan sonra iktidarin basindaydilar ve Japonya ile baris antlasmasi imzalamakta basarisiz olana kadar Kuzeyliler ve Batililarla iç içe olan siyaseti korudular. Artik Kuzeyliler iktidardaydi. Küçük Kuzey grubu baska bir prensi desteklerken Büyük Kuzey grubu Gwanghaegun’i destekliyordu. Gwanghaegun’in saltanati boyunca Büyük Kuzey Grubu daha öndeydi ve Güneyliler ve Batililar güçlerin birlestirene kadar diger gruplari ezdi. Batililarin güçlerini eline almasiyla Joseon politikasi daha kalici bir hale geldi. Ama Hyojong yönetimi altinda Batili grup daha güçlü bir hale geliyordu.
Sukjong Dönemi
Sukjong Dönemi'nin ilk yillarinda, Güney Partisi ve Bati Partisi, Kraliçe Insun'un matem süresi küçük bir sorun gibi görünse de, Kraliyet cenaze töreni üzerine tartismalarla bozustular. Bati Partisi matem süresinin 9 ay olmasi gerektigini söylerken, Güney Partisi, matem süresinin bir yil olmasi gerektigini iddia etti. Matem süresinin bir yil olmasi, Yangban sinifinin (soylular) yönetim kurallarina göre, Hyojong’un en büyük ogul olarak kabul edilmesi, 9 aylik süre ise en büyük ogul olarak kabul edilmemesi anlamina geliyordu. Diger bir deyisle, Bati Partisi farkli kurallar uygulayan ayri bir sinif degil, Yangban sinifinin ilk soylu ailelerinden biri olarak görülüyordu. Iki partide Joseon Ulusal Güvenligini tehdit eden Qing Hanedanligi ile mücadele içindeydi. Bati partisi önce devletin iç islerinin düzenlenmesine odaklanmak isterken, Huh Jeok ve Yoon Hyu’nun önderlik ettigi Güney Partisi, Qing’lere savas açma taraftariydi. Sukjong’un saltanati altinda partisel çatismalar daha asiri ve ölümcül oldu çünkü Sukjong, Kraliyet otoritesini güçlendirmek için sik sik partilerin güç dengelerini degistiriyordu. Hükümetin “Hwanguk (환국 / 換局)” adi verilen her degisimiyle, devlet tamamiyle degisiyor, kaybeden parti tamamen idam edilerek ya da sürgün edilerek politikadan men ediliyordu.
Batililar ve Güneyliler
Baslangiçta Sukjong Güney partisinin tarafindaydi, fakat 1680’de Huh Jeok, Güney Partisinin tavsiye edilmesine ve Huh Jeok ve Yoon Hyu’nun idamina öncülük eden Bati partisi tarafindan hainlikle suçlandi. Bu kazaya Kyungshin hwanguk (경신환국) adi verilir. Iktidarda olan Bati Partisi Song Siyeol’un önderliginde Noron Partisi (Eski Doktrin) ve Yoon Jeung’un önderliginde Soron Partisi (Yeni doktrin) olarak ikiye bölündü. 9 yil sonra iktidarda olan Noronlar, Sukjong, Bati Partisinin destekledigi Kraliçe Inhyeon’u görevden alinca çöküse geçtiler ve Jang Klanindan Hee adindaki karisi yeni kraliçe oldu. Es Jang’in oglunun veliaht prens yapilmasi karsisinda Bati Partisi Sukjong’a kizmisti. Es Jang’i ve oglunu destekleyen Güney partisi iktidari geri aldi ve intikam olarak Song Siyeol’u idam ederek Bati Partisini kovdu. Bu olay Gisa hwangguk (기사환국) olarak adlandirilir.
5 yil sonra 1694’e gelindiginde, Güney Partisi, Sukjong Kraliçe Inhyeon’u görevden almaktan pismanlik duymaya baslayinca ve Kraliçe Inhyeon ve Bati Partisi taraftari olan Choi klanindan Suk’u esi olarak kabul edince, Kraliçe Inhyeon’u geri getirmek için onlari komplo kurmakla suçlayan Bati partisini tasfiye etme planlari kuruyordu. Güney Partisinin Batililari tasfive girisiminin kizginligiyla, Sukjong birdenbire Güneylileri tavsiye etti ve Bati Partisini iktidara geri getirdi. Bundan sonra Güney partisi bir daha kendini toparlayamadi, bu olay da Gapsul hwanguk (갑술환국) adi verildi. Sukjong Kraliçe Jang’in rütbesini es Jang olarak düsürdü ve Kraliçe Inhyeon’u yeniden göreve getirdi. Es jang sonunda, ölümünden sonra Kraliçe Inhyeon’u lanetlemek suçundan zehirle idam edildi. Noron Partisi Es Choi’nin oglu Yeonying-gun (daha sonra Yeongjo olan)’u desteklerken, Soron Partisi Es Jang’in oglu olan Veliaht Prensi destekledi. Son kraliçe Inhyeon ve yeni kabul edilen Kraliçe Inwon’un çocugu olmadi.
Soron ve Noron
1718’de Sukjong, veliaht prensin Gyeongjong’da olmasina ve saltanat vekili olarak ülkeyi yönetmesine izin verdi. 1720’de, iddialara göre Kyungjong'un varisi olarak Yeoning-gun’un adini söyledikten sonra öldü ama o sirada yaninda bir tarihçi ya da katip yoktu. Bu 1721’de 4 Noron liderinin idamina neden olan bir diger tavsiyeyi ve takiben 1722’de 8 Noron üyesinin idamina neden olan diger bir tasviyeyi meydana getirecekti.
18 yüzyilda Yeongjove Jeongjo saltanati altinda, Krallar hiçbir partinin digerinin üzerinde tutulmadigi kati bir esitlik politikasi güttüler. Fakat, Jeongjo döneminde Noron partisinin daha önceki partilere karsi olarak Byeokpa ve Sipa olarak iki gruba bölünmesi ve Yeongjo’nun, Jeongjo’nun da babasi olan oglunu öldürmesi karsisindaki tutumlari arasindaki farkliliklar yeniden bir bozusma oldu.
Çöküs Dönemi
Bu partiler arasindaki bölünmeler ve anlasmazliklar genellikle küçük sorunlar ve felsefik yorumlarinin dogmatik ve sert tabiatlarinin yansimalari etrafinda dönüyordu. Gwang-jo zamaninda gelisen Sarim felsefesi, zamanla çok tutucu ve köktenci hale geldi. Bu partiler arasindaki hakimiyet savasi, güç dengelerinin her degisiminde ardinda kanli izler birakti ve korkunç bir intikam döngüsüyle sonuçlandi. Partileri bölen küçük sorunlar, memurlarin halki etkileyen gerçek sorunlara olan dikkatini dagitiyordu. Yine de, politik bozusmalarin bazi olumlu taraflari da vardi. Geç Jungjong ve Myeonjong dönemleri karsilastirildiginda, yozlasma sinirliydi çünkü asiti yozlasmayla baglantili herhangi bir parti, rakip parti tarafindan itham edilmede kolay bir hedef olacakti. Politik mücadelelerin en çarpicilarinin görüldügü Sukjong dönemi ve sonrasinda Seonjo ve Gwanghaegun zamani halk için daha basarili dönemlerden biriydi.
19. yüzyilda Joseon yasalari tahta hakim olan bilginlerin partilerindense üvey aileler olarak degistirildi. 19. Yüzyilin büyük bölümünde Andong Kim klaninin Jangdong kolu ülkeye asiri bir yozlasmayla liderlik eden bir hükümetin kontrolündeydi.
Çeviri: trenchtown & BeaSungMi Esma & puduhepa1307
**Kaynak**
Sarim Partisi Tarihi
![[Resim: 82622750.png]](http://img35.imageshack.us/img35/4276/82622750.png)
Baslangiç
Felsefi soya dayanan Sarim bilim kökenli Gil Jae (1353-1419) ve Kwon Geun (1352-1409)'un okudugu bir neo-Konfüçyüs okuludur, Goryeo bilginleri olan Kim Yi Saek ve Jeong Mong-ju, Jeong Do-jeon tarafindan incelenmektedir. Goryeo hanedaninin düsüsünden sonra geri çekildi ve Kral Taejong'un istegine ragmen yeni Joseon Hanedanligi'na hizmet etmek için evini köyünü reddetti. Gil Jae, Kim Suk-ja ve oglu Kim Jong-Jik dâhil olmak üzere Neo-Konfüçyüsçü bilim adamlarinin yeni nesil yetistirmesi üzerinde yogunlasti.
Kral Seongjong Joseon'un dokuzuncu krali oldugunda, Sarim alimleri denen Kim Jong-Jik ve havarilerini siyasi büyümelerini desteklemek için saraya davet etti. Onlar öncelikle degismez "hungu" yetkililerine itiraz eden ve yegenini tahttan indiren kral Sejo'yu desteklemek için büyük bir güç toplayan Üç Ofise hizmet verdi.
Hungu Partisi Ile Mücadele
Ana Madde: Koreli Edebiyatçilarin Tasfiyesi
Köklü Hungu Partisi, Sarim Partisi ile bir serin bir kanli çatisma yasadi Yeonsangun, Jungjong ve Myeongjon'un arasinda olmak üzere. Idealist Kim Gueng-pil takipçisi Jo Gwang-jo ile Jungjong'un saltanati sirasinda Joseon'u Neo-Konfüçyüsçü toplum haline dönüstürmek için radikal reformlar yapti, onlar kisa bir dönem bundan zevk aldilar. Bununla birlikte Sarim Partisinin kökeni mesruiyet reddine dayaniyordu, bundan dolayi Joseon Hanedanligi, Hungu saldirilarina karsi savunmasiz oldu, çünkü Kral Sejo basta kral ve bakanlar olmak üzere onlari sorguladi. Sonra Jo Gwang-jo ve diger birçok idam edilenleri gören dört büyük tasfiye Sarim alimleri ile tekrardan seowon adindaki lokal okullarda kendi felsefelerini yaymaya devam ettikleri kirsal köylere geri çekildi. Ideolojik halefi olmadan Hungu Partisi yillar içinde azalirken Sarim Partisi "martydom" araciligiyla kendi kimligini muhafaza etti ve daha önceki nesil ile hükümdar Seonjo döneminde mahkeme politikalarina hakim olmuslardir. Bu sirada, filozoflar Yi Hwang ve Yi I Sarim felsefe ögretisi etrafinda bütünlesmisti, o zamandan beri Sarim Partisi Joseon Hanedanligi'nda siyasi gücünü sürdürdü.
Grup Mücadelesi
Daha sonra Sarim Partisi yerine Hungu Partisi 16. yüzyil sonlarinda baskin siyasi güç olarak ülke çapinda bölünmüs Dogu Partisi (Dong-in) ve Bati Partisi (Seo-in) arasinda meydana geldi. Siyasi bölünmeler daha da yogunlasti Dogu Partisi olarak sabit-hat Kuzey Partisi (Buk-in) arasinda sirayla bölündü, ilimli Güney Partisi (Nam-in) ve Bati Partileri olan Eski Doktrini (Noron) ile Genç Doktrini (Soron) arasinda bölündü. Bu grup bölünmelerinde farkli felsefi okullar ve bölgesel farkliliklar ortaya çikti. Örnegin, Dogu Partisi büyük ölçüde Yeongnam tabanli olmustur ve Kuzeyliler Jo Shik okulu etrafinda bütünlesmisken onun alt grubu Güneylilerden Yi Hwang'in esas takipçileri vardi. Gyeonggi ve Chungcheong tabanli Bati Partisinde ise büyük ölçüde Yi I takipçileri vardi, Seong Hon takipçileri Soron Partisini olustururken Song Siyeol takipçileri Noron Partisi oldu. Bu bölünmeler kraliyet hakkindaki sorular ardina veya gerekli kraliyet davranislari tarafindan siklikla ileri sürüldü. Liderin evinde toplanilmadan sonra gruplar siklikla isimlendirilmistir.
Dogulular ve Batililar
Ana Madde: 1589 Yilinin Ihanet Davasi
Sarim’in Batili ve Dogulu gruplari ilk ayirisinda kusak çatismasinin büyük bir rolü vardir. Kim Hyo-won (김효원) liderligindeki Dogulular çogunlukla Seonjo’nun saltanat döneminde devlet memurlari olan genç nesilden olusurken Batililar Myeongjong’un saltanat devri boyunca politikaya katilan Sarim bilginlerinden olusuyordu ve Dogulular kendilerini dayisi Yoon Won-hyeong’in yolsuzluklarindan bozulan Myeongjong döneminin ölçüsüzlüklerine bulasmamis görüyorlardi.
Batililar sarayin batisinda evi olan Myeongjong’un enistesi Shim Eui-gyeom (심의겸)’in öderligindeydi. Sarim bilginleri kraliyet kurallarina karsi olmalarina ragmen Shim Yi Hwang’in ögrencisiydi ve onun himayesi altindaydi. Ayrica birçok Dogulu Youngnam okulunun ortaklari Yi Hwang ve Jo Shik’in ögrencileriyken çogu Batida Giho okulunun ortaklari Yi I ve Seong Hon’in ögrencileriydi. Batililar geçim kaynagini gelistirmeye ve ülkeyi güçlendirecek olan reformlara agirlik verirken Dogulular da yönetici sinifinin manevi arinmasina ve yolsuzlugun biran evvel sonunun gelmesine agirlik vermislerdi. (Batililar Dogulularin asiri ahlakçi tavirlarini suçlarken Dogulular da Müstahdem Bakanliginda kilit noktasinda bulunan Kim Hyo-won ile kötü niyetli Shim Eui-gyeom’in mukavemetlerinden Batililari sorumlu tuttular.) Batili Jeong Cheol ve Dogulu Yi Bal arasinda baris antlasmasi düzenlemek ve dar görüslüleri saltanattan uzak tutmak için Shim Eui-gyeom ve Kim Hyo-won tarafindan görevlendirilen Yi I gruplar arasi ayriligi engellemeye çalisti. Yi I’in ölümünden sonra Dogulularin issiz kalmalarina neden olan ve üstünlügü elde eden Shim Eui-gyeom ve Jeong Cheol’u itham etmesiyle iki grup arasindaki anlasmazliklar daha da artti.
1589 yilinda Dogulu Jeong Yeo-rip askeri egitimi ele geçirmek ve çalismak için destekçileriyle bir grup olusturmasi nedeniyle ihanetle suçlandi. Her grup tarafindan ayri tutulan tarihsel hesaplarin çelismesi nedeniyle karisikliklar artti. 1589 tarihinde Joseon tarihinin en zalimi Gichuk’un ihanet davasi olarak bilinmesiyle durumun gerçekligi kanitlaniyor. Jeong Yeo-rip grubunun silahli destekçilerinin amaci ve niyeti hakkinda bunun bir karalama mi yoksa bir ihanet mi oldugu konusunda anlasmazliklar hala var. Jeong Yeo-rip’in grubu gizli bir örgüt degildi ve Japon isgalcilere karsi mücadelede yerel yönetime destek olmustu. Buna karsilik, Jeong’un cumhuriyetçiligi sona erdirecek devrimsel fikirlere sahip oldugu da görünür. Dünyanin paylasimli olan bir sey olduguna inandi ve bu nedenle tek bir yönetici olmamaliydi. Sosyal statüde olan birinin her ne olursa olsun katilamayacagi grubu “Büyük Toplumsal Cemiyet” (대동계) olarak adlandirildi ve Honam eyaletine kadar olan bütün bölgelere yayildi. Buna karsin Jeong Yeo-rip tutuklanmasinin hemen ardindan intihar etti ve evinde Dogulularin mektuplari bulundu. Jeong Cheol, ünlü sair ve Batililarin basi, davayi inceleme görevindeydi ve davayi Jeong Yeo-rip’le en ufak bir baglantisi olan Dogululari aklamak için kullandi. Dogulularin hesaplarina göre Jeong Cheol Dogulu grubun lideri Yi Bal’in 80 yasindaki annesine ve 8 yasindaki ogluna iskence etmis. Batililarin hesaplarina göre ise Jeong Cheol, Yi Bal ve Choe Yeong-gyeong’i kahramanca Seonjo’nun gazabindan korumaya çalismis. Sonuçta 1,000 Dogulu öldürüldü veya sürgün edildi. Seonjo’nun Sarim’in gücünü zayiflatmak için bu olayi kullandigina da inanilir.
Kuzeyliler ve Güneyliler
Bu olay Batililarin gücünü ortaya koydu ama veliahtin görevlendirilmesini kapsayan ayak oyunlari nedeniyle uzun sürmedi. Kuzeyliler çogunlukla Jo Shik ve Seo Gyeong-deok’un ögrencileriydiler ve Jeong Yeo-rip’in isyanindan oldukça muzdariptiler, Güneyliler ise çogunlukla Yi Hwang’in ögrencileriydi ve bu durumdan çok etkilenmediler.
Yu Seong-ryong’un önderligindeki Güneyliler 1592 Japon Istilasindan sonra iktidarin basindaydilar ve Japonya ile baris antlasmasi imzalamakta basarisiz olana kadar Kuzeyliler ve Batililarla iç içe olan siyaseti korudular. Artik Kuzeyliler iktidardaydi. Küçük Kuzey grubu baska bir prensi desteklerken Büyük Kuzey grubu Gwanghaegun’i destekliyordu. Gwanghaegun’in saltanati boyunca Büyük Kuzey Grubu daha öndeydi ve Güneyliler ve Batililar güçlerin birlestirene kadar diger gruplari ezdi. Batililarin güçlerini eline almasiyla Joseon politikasi daha kalici bir hale geldi. Ama Hyojong yönetimi altinda Batili grup daha güçlü bir hale geliyordu.
Sukjong Dönemi
Sukjong Dönemi'nin ilk yillarinda, Güney Partisi ve Bati Partisi, Kraliçe Insun'un matem süresi küçük bir sorun gibi görünse de, Kraliyet cenaze töreni üzerine tartismalarla bozustular. Bati Partisi matem süresinin 9 ay olmasi gerektigini söylerken, Güney Partisi, matem süresinin bir yil olmasi gerektigini iddia etti. Matem süresinin bir yil olmasi, Yangban sinifinin (soylular) yönetim kurallarina göre, Hyojong’un en büyük ogul olarak kabul edilmesi, 9 aylik süre ise en büyük ogul olarak kabul edilmemesi anlamina geliyordu. Diger bir deyisle, Bati Partisi farkli kurallar uygulayan ayri bir sinif degil, Yangban sinifinin ilk soylu ailelerinden biri olarak görülüyordu. Iki partide Joseon Ulusal Güvenligini tehdit eden Qing Hanedanligi ile mücadele içindeydi. Bati partisi önce devletin iç islerinin düzenlenmesine odaklanmak isterken, Huh Jeok ve Yoon Hyu’nun önderlik ettigi Güney Partisi, Qing’lere savas açma taraftariydi. Sukjong’un saltanati altinda partisel çatismalar daha asiri ve ölümcül oldu çünkü Sukjong, Kraliyet otoritesini güçlendirmek için sik sik partilerin güç dengelerini degistiriyordu. Hükümetin “Hwanguk (환국 / 換局)” adi verilen her degisimiyle, devlet tamamiyle degisiyor, kaybeden parti tamamen idam edilerek ya da sürgün edilerek politikadan men ediliyordu.
Batililar ve Güneyliler
Baslangiçta Sukjong Güney partisinin tarafindaydi, fakat 1680’de Huh Jeok, Güney Partisinin tavsiye edilmesine ve Huh Jeok ve Yoon Hyu’nun idamina öncülük eden Bati partisi tarafindan hainlikle suçlandi. Bu kazaya Kyungshin hwanguk (경신환국) adi verilir. Iktidarda olan Bati Partisi Song Siyeol’un önderliginde Noron Partisi (Eski Doktrin) ve Yoon Jeung’un önderliginde Soron Partisi (Yeni doktrin) olarak ikiye bölündü. 9 yil sonra iktidarda olan Noronlar, Sukjong, Bati Partisinin destekledigi Kraliçe Inhyeon’u görevden alinca çöküse geçtiler ve Jang Klanindan Hee adindaki karisi yeni kraliçe oldu. Es Jang’in oglunun veliaht prens yapilmasi karsisinda Bati Partisi Sukjong’a kizmisti. Es Jang’i ve oglunu destekleyen Güney partisi iktidari geri aldi ve intikam olarak Song Siyeol’u idam ederek Bati Partisini kovdu. Bu olay Gisa hwangguk (기사환국) olarak adlandirilir.
5 yil sonra 1694’e gelindiginde, Güney Partisi, Sukjong Kraliçe Inhyeon’u görevden almaktan pismanlik duymaya baslayinca ve Kraliçe Inhyeon ve Bati Partisi taraftari olan Choi klanindan Suk’u esi olarak kabul edince, Kraliçe Inhyeon’u geri getirmek için onlari komplo kurmakla suçlayan Bati partisini tasfiye etme planlari kuruyordu. Güney Partisinin Batililari tasfive girisiminin kizginligiyla, Sukjong birdenbire Güneylileri tavsiye etti ve Bati Partisini iktidara geri getirdi. Bundan sonra Güney partisi bir daha kendini toparlayamadi, bu olay da Gapsul hwanguk (갑술환국) adi verildi. Sukjong Kraliçe Jang’in rütbesini es Jang olarak düsürdü ve Kraliçe Inhyeon’u yeniden göreve getirdi. Es jang sonunda, ölümünden sonra Kraliçe Inhyeon’u lanetlemek suçundan zehirle idam edildi. Noron Partisi Es Choi’nin oglu Yeonying-gun (daha sonra Yeongjo olan)’u desteklerken, Soron Partisi Es Jang’in oglu olan Veliaht Prensi destekledi. Son kraliçe Inhyeon ve yeni kabul edilen Kraliçe Inwon’un çocugu olmadi.
Soron ve Noron
1718’de Sukjong, veliaht prensin Gyeongjong’da olmasina ve saltanat vekili olarak ülkeyi yönetmesine izin verdi. 1720’de, iddialara göre Kyungjong'un varisi olarak Yeoning-gun’un adini söyledikten sonra öldü ama o sirada yaninda bir tarihçi ya da katip yoktu. Bu 1721’de 4 Noron liderinin idamina neden olan bir diger tavsiyeyi ve takiben 1722’de 8 Noron üyesinin idamina neden olan diger bir tasviyeyi meydana getirecekti.
18 yüzyilda Yeongjove Jeongjo saltanati altinda, Krallar hiçbir partinin digerinin üzerinde tutulmadigi kati bir esitlik politikasi güttüler. Fakat, Jeongjo döneminde Noron partisinin daha önceki partilere karsi olarak Byeokpa ve Sipa olarak iki gruba bölünmesi ve Yeongjo’nun, Jeongjo’nun da babasi olan oglunu öldürmesi karsisindaki tutumlari arasindaki farkliliklar yeniden bir bozusma oldu.
Çöküs Dönemi
Bu partiler arasindaki bölünmeler ve anlasmazliklar genellikle küçük sorunlar ve felsefik yorumlarinin dogmatik ve sert tabiatlarinin yansimalari etrafinda dönüyordu. Gwang-jo zamaninda gelisen Sarim felsefesi, zamanla çok tutucu ve köktenci hale geldi. Bu partiler arasindaki hakimiyet savasi, güç dengelerinin her degisiminde ardinda kanli izler birakti ve korkunç bir intikam döngüsüyle sonuçlandi. Partileri bölen küçük sorunlar, memurlarin halki etkileyen gerçek sorunlara olan dikkatini dagitiyordu. Yine de, politik bozusmalarin bazi olumlu taraflari da vardi. Geç Jungjong ve Myeonjong dönemleri karsilastirildiginda, yozlasma sinirliydi çünkü asiti yozlasmayla baglantili herhangi bir parti, rakip parti tarafindan itham edilmede kolay bir hedef olacakti. Politik mücadelelerin en çarpicilarinin görüldügü Sukjong dönemi ve sonrasinda Seonjo ve Gwanghaegun zamani halk için daha basarili dönemlerden biriydi.
19. yüzyilda Joseon yasalari tahta hakim olan bilginlerin partilerindense üvey aileler olarak degistirildi. 19. Yüzyilin büyük bölümünde Andong Kim klaninin Jangdong kolu ülkeye asiri bir yozlasmayla liderlik eden bir hükümetin kontrolündeydi.
Çeviri: trenchtown & BeaSungMi Esma & puduhepa1307
**Kaynak**